Winiarnie i winnice na sprzedaż w Portugalii

Zgodnie z systemem oznaczeń pochodzenia ustanowionym przez UE dla win jakościowych w krajach produkujących wino, w Portugalii obowiązują następujące kategorie:



• DOC (Denominação de Origem Controlada) – Kontrolowane oznaczenie pochodzenia
• IPR (Indicação de Proveniência Regulamentada) – Regulowane oznaczenie pochodzenia

Dla win stołowych z określonego regionu istnieje kategoria Vinhos Regionais (wina regionalne).

Wina znad Atlantyku

Istnieją podobieństwa między klimatem San Francisco w Kalifornii a klimatem Porto – z tą różnicą, że zamiast Oceanu Spokojnego mamy Ocean Atlantycki. Mgła generowana przez ocean wdziera się nocą przez ujście rzeki i utrzymuje się rankiem, a zachodnie wiatry wpływają na klimat całego kraju. Największy wpływ oceaniczny występuje wzdłuż atlantyckiego wybrzeża – wąskiego pasa równiny o szerokości od 20 do 60 km, rozciągającego się od granicy z Galicją na północy aż po Algarve, gdzie klimat staje się bardziej śródziemnomorski.

Na północ od Lizbony wybrzeże ukształtowane jest przez dorzecza rzek takich jak Miño, Lima, Cávado, Ave, Douro, Vouga i Mondego, a także strumienie spływające z wzgórz dawnej Estremadury (dzisiejszy region Lizbony), co sprzyja uprawie winorośli.

Na północy znajduje się DOC Vinho Verde – najbardziej atlantycka apelacja w Portugalii, z granitowymi krajobrazami. Region ten łączy się z Douro i Lafões w dorzeczu rzeki Vouga. Bairrada położona jest między tymi obszarami a miastem Coimbra. Dalej, za rzeką Mondego, znajdują się Leiria i region Lizbony. Jedna trzecia produkcji wina w Portugalii pochodzi z regionu atlantyckiego, lecz ilość i jakość znacznie się różnią z powodu nieprzewidywalnego klimatu.

Opady roczne wahają się od 750 mm na północ od Lizbony do 2 000 mm w górach północy. Średnia roczna temperatura to 15°C na południu i 11°C na północy. Region nie charakteryzuje się skrajnymi warunkami – zimy są łagodne i wilgotne, a lata ciepłe i zazwyczaj suche.

Typowe cechy tych win to niska zawartość alkoholu i wyraźna kwasowość – nawet winnice położone blisko oceanu uzyskują lekko słony charakter, który uwidacznia się w winach.

Wina z gór

Góry północnej i centralnej Portugalii są częścią większych pasm górskich otaczających centralny płaskowyż Półwyspu Iberyjskiego. Tworzą one ważną granicę klimatyczną między Atlantykiem a kontynentalno-śródziemnomorską częścią Półwyspu. Region Porto jest wynikiem tej przejściowej strefy klimatycznej, podobnie jak regiony winiarskie Douro, Dão, Beira Alta i Baixa oraz Górny Alentejo.

Na szczytach gór notuje się opady do 2 000 mm rocznie, podczas gdy na niżej położonych terenach przy granicy z Hiszpanią zaledwie 400 mm. Wysoki płaskowyż na północnym wschodzie półwyspu to przedłużenie kastylijskiej mesety – w Portugalii znany jako Trás-os-Montes („za górami”), kończący się na rzece Douro.

Tam, gdzie Douro przecina łupkowe zbocza, wraz z dolnymi partiami jej dopływów – Corgo, Varosa, Távora, Torto, Pinhão, Tua i Côa – tworzy jedną z najbardziej spektakularnych winiarskich krain świata. To właśnie tam produkuje się zarówno wina wzmacniane (porto), jak i spokojne. Winnice po południowej stronie Douro należą do regionu Beiras. DOC Távora-Varosa, obejmująca doliny rzek Távora, Tedo, Varosa i Torto, to pierwsza apelacja DOC w Portugalii specjalizująca się w winach musujących. Region Dão, którego nazwa pochodzi od dopływu rzeki Mondego wypływającego z Serra da Estrela, leży w strefie przejściowej między klimatem atlantyckim a kontynentalnym i odnotowuje obecnie dynamiczny rozwój.

Wina z równin

Rzeka Tag (Tejo) dzieli kraj na dwie części: północną – górzystą i zaludnioną, oraz południową – bardziej równinną i mniej zaludnioną. Różnorodność gleby – od piaszczystych estuariów Tejo i Sado, przez faliste wzgórza wybrzeża Alentejo, po granit, wapienie i łupki wnętrza regionu – daje południowej Portugalii ogromny potencjał winiarski.

Czterdzieści lat temu sytuacja wyglądała zupełnie inaczej – poza Półwyspem Setúbal, najbardziej nadmorskim regionem winiarskim, obszary takie jak dzisiejsze Tejo i Alentejo były niemal nieznane.

Temperatury latem sięgają tu 40°C, a nawet 50°C, opady są skąpe, co zwiększa ryzyko stresu wodnego w winnicach. W Alentejo notuje się ponad 3 000 godzin słońca rocznie. Region ten, nazywany portugalskim Nowym Światem, przeżywa obecnie rozkwit: wielkoobszarowe gospodarstwa umożliwiają mechanizację i efektywne zarządzanie, a mimo niskiej wydajności, dzięki nawadnianiu – m.in. dzięki zaporze Alqueva, planowanej jeszcze przez Salazara w latach 50. – osiąga się wysoką jakość.

Północna część regionu Tejo przypomina bardziej region Lizbony, lecz przesuwa się w stronę Alentejo na południe od Tejo w okolicach Coruche – tzw. przed-Alentejo. Półwysep Setúbal, geograficznie położony między Tejo a Sado, rozciąga się w stronę Algarve. To region nadmorski, ale miejscami również alentejański. Alentejo zajmuje ogromny obszar, od rzeki Tejo aż 240 km na południe, do granicy z Algarve.

Wina z wysp

Wina z Madery są znane na całym świecie jako wina wzmacniane. DOC utworzona w 1999 roku obejmuje wyłącznie takie wina, natomiast spokojne białe i czerwone noszą oznaczenie DOP Madeirense lub IGP Vinho Regional Terras Madeirenses.

Odmiany białe to Sercial, Verdelho, Boal (Malvasia Fina), Terrantez, a dla win czerwonych – Tinta Negra, Bastardo, Complexa i Deliciosa oraz inne dozwolone odmiany międzynarodowe.

Najważniejszą wyspą pod względem produkcji wina jest Pico na Azorach, o wysokości 2 351 m n.p.m. Obecnie na Azorach istnieją trzy apelacje DOC. Wyspa Graciosa produkuje wina białe z odmian Verdelho, Arinto dos Açores i Terrantez do Pico. Pico ma również swoje oznaczenie IPR Biscoitos dla win wzmacnianych, a ostatnio także dla spokojnych win z tych samych odmian.